Kemoterapi Nedir?
Kemoterapi, kimyasal ilaçlar kullanılarak gerçekleştirilen bir kanser tedavisidir. Kemoterapi ile kanser hücrelerinin büyümesini engellemek veya o hücreleri yok etmek amaçlanır. Radyoterapi, cerrahi işlem ve hormon tedavisi gibi diğer kanser tedavi yöntemlerini destekleyici olarak da uygulanabilir. Kanserin evresi ve türüne göre uygulanan farklı kemoterapi çeşitleri ve kemoterapi ilaçları bulunur.
Kemoterapi Hangi Durumlarda Yapılır?
Kemoterapi kanser için birincil tedavi yöntemi olarak kullanılabildiği gibi diğer kanser tedavilerini destekleyici olarak da kullanılabilir. Hastalığın vücuda yayılma durumu ve kanser türüne göre kemoterapi şu durumlar için uygulanabilir:
- Kanseri tedavi etmek,
- Kanserin vücudun diğer doku ve organlara yayılmasını önlemek,
- Radyoterapi ya da cerrahi işlem öncesi tümörün boyutunu küçültmek,
- Ameliyat sonrasında vücutta kalmış olabilecek kanser hücrelerini yok etmek,
- Ağrı gibi kanser semptomlarını azaltmak amacıyla uygulanabilir.
Kemoterapi Ne Zaman Başlar, Ne Kadar Sürer?
Kanser teşhisi ve evresinin belirlenmesinden sonra uzman doktor tarafından kemoterapinin başlama zamanına ve periyoduna karar verilir. Kemoterapinin uygulama sıklığı kanser türü, vücudun tedaviye cevap verme durumu ve tedavinin amacına göre değişiklik gösterebilir.
Kemoterapi Nasıl Uygulanır?
Kemoterapi ağızdan, cilde sürülerek, damar yoluyla ya da vücudun karın zarı gibi boşluklarına uygulanabilir. Genellikle bir sağlık kuruluşunda yapılan kemoterapi uygulaması kimi zaman evde hap alımı yolu ile de yapılabilir. Her iki uygulama yönteminin de doktor kontrolünde ve düzenli aralıklarla uygulanmasında fayda vardır. Kemoterapi uygulama yolları şunlardır:
- Kemoterapi İnfüzyonu: Kemoterapi ilaçlarının bir cihaz yardımı veya serum içerisinde ile koldaki ya da göğüsteki bir damardan verilmesidir.
- Kemoterapi İğnesi: Kol, bacak ve karın gibi cilt altı bölgesine enjeksiyon yapılır.
- Kemoterapi Kremi- Topikal: Bazı cilt kanseri türlerini tedavi etmek amacıyla krem ya da jel formundaki kemoterapi ilaçları cilde sürülür.
- Ağız Yolu ile Kemoterapi: Bazı kemoterapi ilaçları hap ya da kapsül şeklinde ağız yolu ile alınır.
- Atardamar İçine: Kemoterapi tedavisi doğrudan kanseri besleyen atardamara yapılır.
- Vücudun Belirli Bir Bölgesine Yönelik Kemoterapi: Göğüs boşluğu ya da karın gibi vücudun belirli bir bölgesine kemoterapi uygulanır.
Kemoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?
Kemoterapide birçok ilaç türü kullanılır. Kemoterapi ilaçları kontrolsüz şekilde çoğalan kanser hücrelerini durdurmak ya da öldürmek amacı ile uygulanır. Ancak bu ilaçlar normal hücreleri de olumsuz etkileyebilir. İlacın türü ve kanser tedavisinin derecesine bağlı olarak kemoterapi ilaçları vücutta bazı yan etkilere neden olabilir. Her hastada görülmemekle birlikte kemoterapi ilaçlarının en sık görülen olası yan etkileri şunlardır:
- Bulantı ve kusma
- Saç dökülmesi
- Saçlarda incelme veya kırılma
- Tırnaklarda kırılma
- Kulak çınlaması
- Geçici işitme kaybı
- Yorgunluk
- Kalp çarpıntısı
- Kanda beyaz kürelerin azalmasına bağlı enfeksiyon geçirme ihtimalinin artması
- Diş eti kanaması
- Nefes darlığı
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
- Ağız yaraları
- İshal ya da kabızlık gibi sindirim sistemi problemleri
- Hafıza ile ilgili sorunlar.
Kemoterapinin vücuda etkileri hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak için ¨Kemoterapinin yan etkileri nelerdir? ¨ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kemoterapide Beslenmenin Önemi Nedir?
Tümörün kendisi ve ayrıca uygulanan kemoterapilerin iştahsızlık, bulantı, kusma gibi yan etkilerine bağlı olarak kilo ve kas kitlesi kaybı gelişebilir. Kilo ve kas kaybı uygulanan tedavilerin yan etkilerini ve tedaviye devamı olumsuz etkilemektedir. Yetersiz beslenme bu durumu artırmaktadır. Kilo kaybının olmaması ve vücut dokularının korunması için ekstra kalori ve protein alımına önem vermekte fayda vardır. Kilo kaybının başladığı durumda doktorunuz veya diyetisyenler tarafından önerilecek tıbbi beslenme kullanılarak protein ve kalori ihtiyacı karşılanabilir. Unutmayın, doğru ve yeterli tıbbi beslenme, kanser tedavisinin bir parçasıdır.
Kaynak:
- T.C Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu Türkiye Kanser İstatistikleri
- WHO/Health Topics/Cancer
- https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tedavisi/kanser-tedavisi-nelerdir/kemoterapi.html
